Emre ERGÜL

De-dolarizasyon olarak bilinen, Amerikan dolarının global piyasalardaki hakimiyetini azaltma furyasında, Amerikan dolarına son golü Hindistan attı; Asya devi, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile resmi olarak lokal para üniteleriyle ticaret yapmaya başladı.

Tarihe geçen satış pazartesi günü gerçekleşti. Hindistan’ın önde gelen petrol rafinerisi Indian Oil Corp., Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi’nden 1 milyon varil petrol satın aldıklarını açıkladı, alışverişin de Amerikan doları yerine lokal rupiyle yapıldığı belirtildi. Sayı açıklanmadı.

Daha evvel BAE’li bir altın ihracatçısından Hindistan’daki bir alıcıya 128.4 milyon rupi (1.5 milyon dolar) karşılığında 25 kilo altın satıldığını hatırlatan uzmanlar, “Bu sembolik bir alışverişti” diyerek petrol satışının ehemmiyetine dikkat çekti. Dünya çapındaki emtia mutabakatlarının birçok çoklukla Amerikan doları cinsinden yapılıyor.

Ancak dünyanın en büyük üçüncü petrol ihracatçısı ve tüketicisi olan Hindistan, geçen ay BAE ile muahede imzaladı. İki dev, süreç maliyetlerini azaltmak için ticareti lokal para üniteleriyle yapmaya karar verdi. Amerika’nın geçen yıl Rusya’ya mali yaptırım uygulamasının akabinde dedolarizasyon sürat kazandı. BRICS ülkeleri, dolar dışı para üniteleriyle alım-satım yapılması için baskı yaptı. Rusya, İran, Brezilya, Arjantin ve Bangladeş, Ukrayna Savaşı’ndan bu yana ticarette ABD doları yerine Çin yuanı kullanarak, ABD’yi rest çekmişti.

‘De-dolarizasyon’un gerisindeki 4 neden:

-Tek bir para ünitesine çok bağımlılık, ABD para siyasetindeki değişiklikler ve ABD tarafından uygulanan mümkün yaptırımlar yahut kısıtlamalar risk içeriyor. Ayrıyeten ABD hükümeti yıllardır büyük bütçe açıkları veriyor. Bu da enflasyon ve doların pahası hakkında tasalara yol açıyor.

-ABD, son yıllarda Irak ve Afganistan’daki savaşlar da dahil olmak üzere birçok jeopolitik çatışmaya karıştı. Bu çatışmalar, ABD ile başka ülkeler ortasındaki tansiyonun artmasına neden oldu ve bu da birtakım ülkeleri doları kullanmaya daha az istekli hale getirdi.

-Dünyanın en büyük ikinci iktisadı olan ve global ticarette giderek daha tesirli hale gelen Çin, doların alternatifi olarak para ünitesi renminbi’nin kullanılmasını teşvik ediyor.

– Devlet denetimine tabi olmayan Bitcoin üzere kripto para üniteleri, dolara alternatif arayanlar için cazip hale geldi.